Regeerakkoord België lekt uit: ook hier wil coalitie 'strengste asielbeleid ooit'

Na ruim zeven maanden praten is het eindspel ingezet in België. De traditiegetrouw lange en stroperige onderhandelingen hebben geleid tot een samenwerking van vijf partijen die een coalitie willen vormen onder leiding van formateur en beoogd minister-president Bart de Wever van de centrumrechtse partij Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA).

Deze week lekten hun financiële plannen uit. De Wever wil stevig gaan bezuinigen voor in totaal 18 miljard euro, zo blijkt uit de door hemzelf zo genoemde 'supernota' waarin de belangrijkste thema's voor de federale overheid staan. De nota is vergelijkbaar met het hoofdlijnenakkoord dat in Nederland de basis vormde voor het regeerprogramma.

'Naar Nederland gekeken'

De Wever, de huidige burgemeester van Antwerpen, wil onder meer 1,6 miljard euro besparen op asiel en migratie. Om tot dat bedrag te komen hebben de onderhandelaars naar Nederland gekeken, zegt de Belgische migratiedeskundige Pascal Debruyne. "De partijen die nu aan tafel zitten willen het strengste asiel- en migratiebeleid ooit in België. Onder meer door, net als in Nederland, gezinshereniging moeilijker te maken. Ook komt er geen Belgische variant van de spreidingswet."

Nog een opvallende overeenkomst: de N-VA wil afspraken maken met derde landen over de opvang van asielzoekers. "Eén van de plannen die daarvoor bestaan, is het huren van een gevangenis in Kosovo om daar gevangenen zonder papier onder te brengen", zegt Debruyne. 

Het kabinet-Schoof heeft het plan uitgeprocedeerde asielzoekers vanuit Nederland naar Oeganda te sturen. Dat plan trok internationaal de aandacht.

De onderhandelaars in België willen ook strenger optreden tegen asielzoekers die eerder in een ander EU-land een asielaanvraag hebben gedaan. Voor hen moeten er 'versoberde centra' komen, van waaruit ze worden teruggestuurd naar dat land van aankomst. Ook de mogelijkheid van 'tijdelijke grenscontroles' ligt op tafel.

Verder zijn er plannen gemaakt om het verkrijgen van de Belgische nationaliteit duurder te maken. Debruyne: "Er zijn bepaalde zaken waaraan je moet voldoen om Belg te worden, en daar bovenop betaal je nu 150 euro als een soort van administratiekosten. Daar willen ze 5000 euro van maken."

Wat is de Arizona-coalitie?

Bart de Wever, van de N-VA, is in België bezig met het vormen van de zogenoemde 'Arizona-coalitie'. Die coalitie bestaat uit drie Vlaamse partijen (N-VA, CD&V en Vooruit) en twee Waalse (MR en Les Engagés).

De naam 'Arizona-coalitie' is afkomstig van de vlag van de Amerikaanse staat Arizona. Daar komen de kleuren rood, oranje, geel en blauw in voor. De kleuren komen overeen met  de verschillende politieke stromingen in België: socialisten, christendemocraten, liberalen en Vlaams-nationalisten.

Ook de regels voor het krijgen van bijstand worden strenger, als het aan De Wever ligt. Daarvoor moeten inwoners van België, als de plannen doorgaan, eerst minimaal vijf jaar in België wonen. Volgens migratie-expert Debruyne is dat 'hartstikke in strijd met mensenrechtenverdragen'.

Zonder Vlaams Belang

In aanloop naar de Belgische verkiezingen ging het net als in veel andere Europese landen vaak over de mogelijke regeringsdeelname van een rechts-radicale partij, Vlaams Belang. Die partij werd inderdaad groot, maar niet de grootste, en zit momenteel ook niet aan de onderhandelingstafel.

"De overeenkomsten van deze migratieplannen met die van Nederland, waar met de PVV wel een radicaal-rechtse partij meeregeert, vind ik dan ook opmerkelijk", zegt Debruyne. "Kennelijk hebben we in België een dergelijke partij niet nodig voor hetzelfde beleid."

Politiek journalist Karel Lattrez van de Vlaamse tv-zender VTM, die de gelekte regeringsplannen in handen kreeg, beaamt dat. "Vooral het vijf jaar wachten op leefgeld is een behoorlijk streng en het is nog maar de vraag of dat wettelijk wel mag." 

Aan de andere kant is het ook niet geheel verwonderlijk dat deze plannen op tafel liggen, zegt Lattrez. "Deze wind waait door heel Europa momenteel. Bovendien is de N-VA altijd al een partij geweest die een streng asielbeleid voorstaat. Ze hebben dat in de campagne alleen nooit als thema naar voren gebracht. Omdat ze wisten dat ze het dan zouden afleggen tegen het Vlaams Belang, dat nog veel verder wil gaan op dat vlak."

In navolging van de supernota lekten nog andere documenten en coalitieplannen uit. Lattrez ontdekte zo dat het aanstaande Belgische kabinet naast asielmigratie van plan is om fors te snijden in andere overheidsuitgaven, zoals pensioenen en sociale zekerheid. Ook wil het een verhoging van de belasting op vermogen uit aandelen. 

Nog één week, dan moet de formatie zijn afgerond. Het kabinet-De Wever zal daarna aantreden, verwacht Lattrez. Hem valt op hoe De Wever zich de afgelopen jaren heeft opgeworpen als staatsman.

"Feitelijk is en blijft zijn partij namelijk een Vlaams-nationalistische partij die voor afscheiding van België is", zegt Lattrez. "Toch is er niemand anders in België te bedenken die deze rol op zich zou kunnen nemen. Het zegt ook veel dat koning Filip nadrukkelijk steeds De Wever de leiding over de kabinetsformatie heeft gegeven. Hij vertrouwt hem met zijn land."