Nederlands voorstel om fossiele subsidies af te schaffen krijgt meer steun
Op de klimaattop in Azerbeidzjan hebben enkele landen laten weten versneld hun fossiele subsidies te gaan afschaffen. Het gaat om Groot-Brittannië, Nieuw Zeeland en Colombia. Deze landen hebben zich aangesloten bij een Nederlands initiatief om fossiele voordelen af te bouwen, dat nu door 16 landen wordt gesteund.
Volgens Ed Miliband, de Britse minister van Energie, toont deze stap dat Groot-Brittannië 'supermacht op het gebied van schone energie' gaat worden. Dat doen we, zei hij, 'door uit de achtbaan van internationale fossiele brandstoffen te stappen en over te schakelen op energie van eigen bodem in de handen van het Britse volk'.
De afgelopen jaren is er in Nederland veel discussie geweest over fossiele subsidies, regelingen die het gebruik van fossiele brandstoffen stimuleren (zie kader). Vorig jaar werd uit een berekening van de rijksoverheid duidelijk dat het in Nederland elk jaar om zo’n 40 miljard euro gaat.
Fossiele voordelen
Grote staalbedrijven, de glastuinbouw, olieraffinaderijen en ook de luchtvaart hebben bijvoorbeeld baat bij de fossiele voordelen. Zo hoeven vliegtuigmaatschappijen in Nederland geen belasting te betalen over kerosine, wat hen veel geld scheelt.
Bij fossiele subsidies gaat het niet om directe geldbedragen die bedrijven ontvangen, maar om indirecte financiële voordelen. Juist door méér energie te gebruiken, door de inzet van olie, aardgas of steenkool, hoeven bedrijven geregeld minder belasting te betalen. Eigenlijk dus precies het omgekeerde van het doel van klimaatmaatregelen.
Doel van het Nederlandse initiatief is dat landen eerst in kaart brengen welke fossiele subsidieregelingen ze hebben. Daarna moeten ze actieplannen maken om de voordelen daadwerkelijk af te schaffen.
Volgens minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei lopen er ook met andere landen nog gesprekken over mogelijke deelname aan de kopgroep. Ze vindt het belangrijk om het onderwerp 'hoog op de agenda te houden'. Tegelijk gaf ze aan dat het een 'gevoelig en complex' vraagstuk is.
"Heel veel van die subsidies, ook hoe we dat hebben georganiseerd in ons fiscale systeem, zorgen ook voor voordelen bij mensen thuis en bij ondernemers. Dus daar zomaar een streep doorheen zetten, raakt mensen ook direct. Je moet het dus ook wel overwogen, doordacht en in samenwerking doen."
Teleurgesteld en boos
Op de klimaattop in Bakoe liet Hermans weten dat er in Nederland zelf nog altijd geen enkele fossiele subsidie daadwerkelijk is uitgefaseerd. Het leidt tot teleurgestelde reacties van milieuorganisaties.
"Dat deze landen fossiele subsidies in kaart brengen is een eerste stap, die ze natuurlijk al jaren geleden hadden moeten zetten", stelt Greenpeace. "Alsof je de wedstrijd in blessuretijd aftrapt. Acht jaar geleden beloofde de EU al om in 2025 met fossiele subsidies te stoppen."
Nine de Pater van Milieudefensie vindt dat de minister blijft vertragen. "We zijn niet alleen teleurgesteld, we zijn echt boos hierover. Fossiele subsidies staan al zo lang op de agenda. Kabinet na kabinet zegt dat er wat aan gedaan wordt. Maar we zijn nog geen stap verder."
'Groeiende familie'
Bij de persconferentie in Bakoe liet ook eurocommissaris Wopke Hoekstra van zich horen. Hij beoordeelt de stap van drie nieuwe landen om zich aan te sluiten als positief.
"De familie groeit", zei Hoekstra. Ook binnen de EU staat het onderwerp volgens hem op de agenda. De nieuwe Europese Commissie gaat er zeker mee aan de slag, verzekerde hij.