Steeds meer frustratie over Hongarije: 'Het is echt, echt schandalig'
Bij het kabinet en bij partijen in de Tweede Kamer zijn steeds meer frustraties over de opstelling van Hongarije. Al wekenlang worden Europese landen het niet eens over nieuwe sancties tegen Rusland, want Hongarije gaat niet akkoord met een olie-boycot. Desnoods moet het zónder Hongarije, zo vinden Kamerleden.
Begin mei heeft de Europese Commissie een zesde sanctiepakket voorgesteld. Alle 27 EU-lidstaten moeten instemmen. Maar Hongarije heeft goede banden met Moskou en is zeer afhankelijk van Russische olie. De Hongaarse premier Orbán eist uitstel en financiële compensatie. Maar een deal blijft uit.
Kritiek uit Kamer
"Het is heel frustrerend en kwalijk dat Hongarije nu Europa gijzelt", zegt VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans. Volgens PvdA-Kamerlid Kati Piri is het 'echt, echt schandalig', want '26 lidstaten zijn het eens en één man blokkeert de boycot'.
Tot nu toe waren de Europese lidstaten verrassend snel met het instellen van sancties. Minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken noemt het 'ongelukkig' dat 'eendracht en voortvarendheid' van de eerdere maatregelen nu ontbreekt.
'Trojaans Paard'
De olieboycot hoeft pas eind dit jaar in te gaan, maar steeds meer partijen willen niet meer wachten op Hongarije. "We hebben die boycot nodig om de Russische oorlogsmachine te stoppen", zegt D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma. Hij noemt Hongarije een 'Trojaans paard', als de 'Russische stem in onze buitenlandpolitiek.'
Desnoods moeten 26 lidstaten zelf tot een boycot besluiten. "Dan is het daadkrachtige en eensgezinde effect een beetje weg, maar 26 landen is beter dan nul." Ook PvdA en GroenLinks willen een boycot zónder Hongarije. GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee heeft al eerder een motie ingediend om met een kopgroep van landen afspraken te maken over sancties. Zo kunnen sancties sneller worden ingevoerd, maar wel op verschillende snelheden.
Rotterdamse haven
PvdA-Kamerlid Piri vindt dat Nederland samen met België en Duitsland een stap moet zetten: de havens in Rotterdam, Antwerpen en Hamburg zouden de schepen met olie moeten boycotten. "Dat maakt al ontzettende impact", stelt Piri. "Er wordt veel meer olie verhandeld in de Rotterdamse haven dan dat Hongarije inkoopt. Dan ben je van 95 procent van die olie af."
VVD en CDA twijfelen aan een boycot zónder Hongarije. "Daarmee geef je Hongarije een vrijkaart om dit in de toekomst weer te doen", aldus Brekelmans. Het CDA vindt dat het zesde sanctiepakket gesteund moet worden door alle lidstaten, laat een woordvoerder weten.
Maandag en dinsdag EU-top
Premier Rutte spreekt over 'lastige afwegingen', maar wil niet 'keihard nee zeggen', zo bleek eerder in een debat. Maandag en dinsdag is een speciale EU-top over de ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne. Premier Orbán heeft al demonstratief laten weten dat hij de sanctie-blokkade niet wil bespreken op de top.
Veto afschaffen?
Dat alle EU-landen een veto hebben, leidt al langer tot discussie. Sommige landen, zoals Nederland en Duitsland, willen het vetorecht op sancties en buitenlands beleid afschaffen. Dan bepaalt bijvoorbeeld de meerderheid of een verzwaarde meerderheid, zoals vaker in de EU wordt gestemd. Maar dat biedt nog geen oplossing voor de Hongaarse blokkade. Het veto afschaffen is pas mogelijk als álle Europese landen het eens zijn.