Vaker beroerte jonge mensen: mogelijk door overgewicht, drugs of alcohol
Het aantal jonge mensen tussen de 18 en de 50 dat een beroerte krijgt, is de afgelopen jaren flink gestegen. Dat kan komen door overgewicht, ongezond eten, alcoholgebruik en drugs. "Veel mensen weten niet dat een pilletje al een beroerte kan veroorzaken."
Per jaar worden 3500 mensen tussen de 18 en 50 jaar getroffen door een beroerte, blijkt uit langdurig onderzoek van onder andere onderzoekers van het Radboudumc in Nijmegen. Vandaag is het European Stroke Awareness Day, een dag waarop artsen, wetenschappers en patiëntorganisaties aandacht willen vragen voor beroertes en de gevolgen ervan.
"De cijfers zijn opvallend", zegt Frank-Erik de Leeuw, een van de betrokken wetenschappers en hoogleraar neurologie bij het Radboudumc. "In twaalf jaar tijd is het aantal patiënten met een herseninfarct met 40 procent toegenomen onder vrouwen, en 60 procent onder mannen." Een flinke stijging, stelt hij.
Infarct vaak vermijdbaar
Het is moeilijk vast te stellen wat daar precies de oorzaak van is, enkel het aantal patiënten wordt geregistreerd door ziekenhuizen, en niet de oorzaken. Maar feit is dat een herseninfarct of -bloeding vaak vermeden kan worden door gezonder te leven. De Leeuw: "Een beroerte ontstaat in veel gevallen door de dingen die we onszelf aandoen: alcoholgebruik, roken, ongezond eten of drugsgebruik."
In andere gevallen speelt erfelijkheid een rol, domme pech of wordt er nooit een duidelijke reden achterhaald. Zwart-wit is het zelden tot nooit.
In onderstaande video wordt uitgelegd hoe je een beroerte (bij jongeren) kan herkennen:
Het Trimbos-instituut monitort waarom mensen op de spoedeisende hulp terechtkomen en ziet vooral een toename in jongeren met knallende hoofdpijn en jongeren met een 'bizar hoge bloeddruk' die daardoor een beroerte kregen.
Eén pilletje al risico
Volgens De Leeuw is het onder jonge mensen amper bekend dat drugsgebruik, ook het nemen van één pilletje op een feestje, al een beroerte kan veroorzaken. "Het risico is natuurlijk groter als je langer en meer gebruikt, maar ook van eenmalig gebruik kun je een acute bloeddrukstijging krijgen, wat een beroerte kan veroorzaken doordat stolsels de bloedvaten in de hersenen verstoppen."
Mensen realiseren zich dat niet, stelt De Leeuw, 'en ondertussen worden drugs op bijvoorbeeld festivals steeds gangbaarder'. Esther Croes, arts-epidemioloog bij het Trimbos-instituut vindt dat er nog wel meer onderzoek nodig is om de link tussen drugsgebruik en beroertes bij jongeren vast te stellen. "Het lijkt er wel op dat drugs het risico vergroten", zegt Croes.
"Bij cocaïne is dat bijvoorbeeld logisch, want daarbij gaat je bloeddruk verder omhoog en de vaten vernauwen", legt Croes uit. Bij cannabis kan die link niet meteen worden gelegd. Wel kunnen bloedvaten makkelijker ontsteken door cannabisgebruik. "Dan kan je een wondje aan de binnenkant van het vat krijgen en daar blijven stolsels makkelijker op zitten."
'Gevolgen zijn groot'
De gevolgen zijn groot, stelt De Leeuw. "Mensen kunnen een verlamde arm of verlamd been krijgen, een scheve mond, moeite met praten, slecht zien. De meeste mensen zijn ruim boven de 70 jaar als ze een beroerte krijgen; zij leven meestal nog enkele jaren met de beperkingen. Ook heftig, natuurlijk, maar als het jonge mensen zijn, dan moeten ze er nog veel langer mee leven, vaak nog tientallen jaren."
Wat is een beroerte
- Beroerte is een verzamelnaam voor herseninfarct en hersenbloeding.
- Een herseninfarct wordt veroorzaakt door een bloedstolsel dat een bloedvat in de hersenen verstopt. Dit leidt ertoe dat een deel van de hersenen geen zuurstof meer krijgt.
- Een hersenbloeding ontstaat door een scheuring in een hersenbloedvat.
- In Nederland krijgen elke dag ongeveer 110 mensen een beroerte. Ongeveer 80 procent van de mensen met een beroerte heeft een herseninfarct, 20 procent heeft een hersenbloeding.
- Zo'n 372.000 mensen in het land leven met de gevolgen van een beroerte. De gevolgen verschillen van minder gevoel of verlamming in één arm of één been, problemen met praten en problemen met slikken.
De problemen waar jonge mensen na een beroerte mee kampen zijn 'indrukwekkend', merkt De Leeuw elke keer weer. "Ze komen op de eerste hulp met zichtbare klachten, knappen in de loop van de tijd meestal weer op na revalidatie, maar zijn niet meer in staat om hun eigen leven te leiden zoals ze dat eerst deden."
Mensen kampen met 'onzichtbare gevolgen' zoals concentratieproblemen, kunnen hun aandacht moeilijk ergens op focussen, zijn snel vermoeid, prikkelgevoelig, kunnen niet meer werken, zijn niet meer in staat om voor hun gezin te zorgen. "Dat zijn ernstige beperkingen. Aan de buitenkant denk je: die mensen zijn er goed vanaf gekomen. Maar ik zie in de praktijk: dat valt heel erg tegen."
Zuinig zijn
De Leeuw vindt dat mensen het moeten weten, dat dit kan gebeuren. En dat het voor een groot deel te voorkomen is. "Er zijn steeds meer en betere preventieprogramma's voor mensen die bij de dokter komen met overgewicht, een ongezonde leefstijl of verslavingen, maar die zijn vooral gericht op oudere patiënten die bij de dokter komen. Jongeren melden zich over het algemeen minder snel bij de huisarts."
En schade aan hersenen is, zo benadrukt de neuroloog: levenslang. "Wat je nu verliest in je jonge jaren, daar kun je dus de rest van je leven de gevolgen van ondervinden. We moeten zuinig zijn op ons brein."