Onderzoek: zonder klimaatverandering zou het niet zo extreem heet in Zuid-Europa zijn
De extreme hitte, die nu al wekenlang grote delen van Zuid-Europa en Noord-Afrika in z'n greep houdt, zou onmogelijk zijn geweest zonder menselijke klimaatverandering. Dat blijkt uit internationaal onderzoek. Uit een analyse van alle metingen blijkt dat de temperatuur 2,5 tot 3,3 graden Celsius hoger ligt dan anders het geval zou zijn geweest.
In verschillende landen is de hitte opgelopen tot boven de 40 graden. Ook in Parijs, waar de Olympische Spelen worden gehouden, is het de afgelopen dagen heet.
"De wereld zag atleten zweten in een hitte van 35 graden", zegt Friederike Otto, leider van de onderzoeksgroep World Weather Attribution. "Als de atmosfeer niet was overladen met de uitstoot door het verbranden van fossiele brandstoffen, zou Parijs ongeveer 3 graden koeler zijn geweest, en veel veiliger voor sport."
Bosbranden en watertekorten
Landen rond de Middellandse Zee worstelen op dit moment met de gevolgen van de bijzonder hoge temperaturen. In Marokko werden tot nu toe in één ziekenhuis alleen al 21 hittedoden geteld, Portugal en Griekenland kampen met bosbranden. En in Spanje en Italië lopen de watertekorten op.
Te erge hitte is gevaarlijk, waarschuwt Otto. "Veel mensen in het Middellandse Zeegebied hebben niet de luxe van ijspakken, airconditioning of pauzes om af te koelen op het werk. Voor deze mensen kan extreme hitte de dood betekenen."
Veel meer hittedoden
Het aantal sterfgevallen door de hitte zal volgens de onderzoekers vermoedelijk een stuk hoger liggen dan de 21 doden in Marokko. Rekening moet worden gehouden met tientallen of zelfs honderden andere hitteslachtoffers in het Middellandse Zeegebied, die nog niet zijn gemeld.
De Wereld Meteorologische Organisatie WMO schat dat het aantal sterfgevallen door hitte in de afgelopen 20 jaar met ongeveer 30 procent is toegenomen. Eerder werd bekend dat in de zomer van 2022 ruim 60.000 mensen in Europa zijn omgekomen als gevolg van de hoge temperaturen.
Vaker, heter en langer
De onderzoekers keken naar de landen Portugal, Spanje, Frankrijk, Italië, Griekenland en Marokko. Ze vergeleken hoe periodes van hitte zijn veranderd tussen het huidige klimaat, waarbij de aarde gemiddeld ongeveer 1,3 graden is opgewarmd, met de koelere pre-industriële tijd van voor 1850. Dat is de periode voordat de uitstoot van broeikasgassen begon.
Klimaatverandering leidt ertoe dat hittegolven niet alleen wereldwijd vaker voorkomen, maar ook heter en langduriger zijn. Ook vorig jaar keek dezelfde internationale onderzoeksgroep meerdere keren naar het Middellandse Zeegebied.
Het verbranden van olie, gas en steenkool leidt tot opwarming van de aarde. Ook sommige andere activiteiten, zoals ontbossing, dragen daartoe bij. De extreme hitte in de maand juli is inmiddels geen uitzondering meer, zeggen de onderzoekers. In het huidige klimaat kunnen dergelijke weersextremen eens in de tien jaar plaatsvinden.
Internationaal klimaatonderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd door de onderzoeksgroep World Weather Attribution met klimaatonderzoekers uit verschillende landen. Wetenschappers waren lange tijd huiverig om een verband te leggen tussen weersextremen en de opwarming van de aarde. Want extremen waren er immers altijd, en zullen er ook altijd blijven. Toch lukt het tegenwoordig steeds beter om deze relatie toch aan te tonen, al is er zeker niet altijd een verband.
Geen magie nodig
Izidine Pinto van het KNMI, die ook meewerkte aan het onderzoek, noemt de resultaten niet verrassend. "De laatste jaren zien we op veel plekken in de wereld de zomers heter worden, en de winters minder koud. Deze trend zal doorgaan, zolang de uitstoot van broeikasgassen niet stopt."
Het goede nieuws is, dat er geen magische oplossing nodig is om te voorkomen dat het erger wordt, aldus Otto. "We weten precies wat we moeten doen en we beschikken over de kennis en technologie die daarvoor nodig is. Vervang fossiele brandstoffen door hernieuwbare energie, en stop de ontbossing. Hoe sneller we dit doen, hoe beter."