Partijen geven fors meer uit aan campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen
Politieke partijen geven een kwart meer uit aan de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen dan de vorige keer in 2019. Vooral GroenLinks, Forum voor Democratie (FvD) en BoerBurgerBeweging (BBB) vallen op met een relatief volle campagnekas. Dat blijkt uit een rondgang door de politieke redactie van RTL Nieuws.
Regeringspartijen D66 en VVD geven het meeste uit aan de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart. Beide grote partijen trekken er ruim een miljoen euro voor uit. Vooral voor D66 is dat flink meer dan bij de vorige Provinciale Statenverkiezingen, bijna 40 procent.
PVV, PvdA en JA21 reageerden niet op herhaalde vragen over hun campagnebudget of weigerden inzage te geven.
Tekst gaat verder onder grafiek.
Begroting per partij in 2019 en 2023
| partij | budget PS 2023 | budget PS 2019 |
| VVD | € 1.050.000 | € 1.159.127 |
| D66 | € 1.125.000 | € 820.000 |
| CDA | € 250.000 | € 239.128 |
| ChristenUnie | € 80.000 | € 69.000 |
| PVV | geen reactie | geen reactie |
| PvdA | geen inzage | € 205.980 |
| GroenLinks | € 900.000 | € 529.076 |
| SP | € 600.000 | € 387.904 |
| BBB | € 750.000 | nvt |
| Partij voor de Dieren | € 350.000 | € 289.647 |
| FvD | € 800.000 | € 860.319 |
| JA21 | geen reactie | geen reactie |
| Volt | € 160.000 | nvt |
| SGP | € 180.000 | € 150.000 |
| DENK | € 70.000 | € 60.000 |
| Van Haga/bvNL | € 36.000 | nvt |
Het campagnebudget van CDA en ChristenUnie lijkt in het overzicht relatief laag. Hun campagnes verlopen grotendeels via de provinciale afdelingen en niet vanuit de landelijke partijkas.
Tonnen meer
Opvallend is dat de drie oppositiepartijen GroenLinks, FvD en BBB niet veel onderdoen voor de grootste besteders D66 en VVD. GroenLinks heeft 900.000 euro begroot, dat is maar liefst 70 procent meer dan bij de vorige Provinciale Statenverkiezingen. FvD geeft 800.000 euro uit, bijna net zoveel als bij de vorige provinciale verkiezingen, waarbij de partij de grootste werd.
Nieuwkomer BBB doet op 15 maart voor het eerst mee aan de Provinciale Statenverkiezingen. “Het budget zal tussen de 450.000 en 750.000 euro bedragen. Dit is mede afhankelijk van de omvang van donaties”, zo laat de partij weten.
Macht
De verkiezingen zijn voor de politieke partijen erg belangrijk. Want het gaat niet alleen om de macht in de provincies, maar ook om de macht in de Eerste Kamer. De in de provincies gekozen leden kiezen in mei namelijk de Eerste Kamer.
Om nieuwe wetten door te voeren is naast steun in de Tweede Kamer ook de steun van de meerderheid in de Eerste Kamer nodig. En omdat regeringspartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie daar waarschijnlijk geen meerderheid halen, hebben ze de hulp van andere partijen nodig. Die kunnen in ruil daarvoor eigen punten binnenhalen.
Meerderheid voor links of rechts
GroenLinks-leider Jesse Klaver zei het tijdens de presentatie van de kieslijst van zijn partij voor de Eerste Kamer zo: "Voor de toekomst van Nederland is het cruciaal of er een meerderheid over links of over rechts valt te halen."
En daarom wordt er flink meer uitgegeven. Daarbij speelt ook de politieke versplintering een grote rol, denkt onderzoeker van politieke campagnes Tom Dobber. "De concurrentie is veel groter. Er zijn veel nieuwe partijen bijgekomen, die allemaal steeds sterker en belangrijker worden in de politiek."
Caroline van der Plas
Zo'n relatieve nieuwkomer die belangrijk lijkt te worden is BBB. De partij zit pas sinds 2021 in de Tweede Kamer, maar doet het erg goed in de peilingen. En dus wil de partij het ijzer smeden nu het heet is, zegt BBB-leider Caroline van der Plas.
"Dit is voor ons een heel belangrijk moment. Los van het feit dat we in alle provincies natuurlijk zetels willen halen en willen meepraten over alle provinciale gelegenheden, is het ook zo dat je met deze verkiezingen ook Eerste Kamerzetels kunt halen. Dus wij gaan wel behoorlijk campagne voeren." BBB hoopt daarmee tussen de 8 en 10 zetels in de Eerste Kamer te krijgen, zegt Van der Plas tegen RTL Nieuws.
Flink minder dan voor Tweede Kamer
De partijen die hebben gereageerd op de rondgang van RTL Nieuws geven in totaal ruim 6,3 miljoen euro uit aan de Provinciale Staten-campagne. Dat is weliswaar een forse stijging ten opzichte van de vorige verkiezingen, maar is nog altijd slechts een derde van wat werd uitgegeven aan de verkiezingscampagne voor de Tweede Kamer in 2021.
Net dat zetje
De politieke partijen spenderen het geld aan campagneactiviteiten in provincies, tv- en radiospotjes, krantenadvertenties en reclames via Google, Facebook, YouTube, TikTok, Twitter en Instagram.
Volgens onderzoeker Dobber leidt meer uitgeven aan je campagne niet automatisch tot meer zetels, maar het kán wel net dat verschil maken. "Er zijn zoveel partijen en ook al kun je een klein verschilletje maken, dat kleine verschilletje kan wel een groot gevolg hebben. Misschien heb je daardoor net de meerderheid in de Eerste Kamer te pakken met je coalitie."
'Uitslag kan kabinet verzwakken'
Politiek verslaggever Roel Schreinemachers: "Voor de coalitiepartijen staat ook veel op het spel, vooral nu de coalitie geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer. Door alle crises van afgelopen jaar dreigt de steun voor het kabinet in de Eerste Kamer verder af te brokkelen, waardoor regeren nog lastiger wordt."
"In de coalitie wordt ook met argusogen uitgekeken naar de uitslag van het CDA. De partij staat er in de peilingen bijzonder slecht voor, en als zich dat vertaalt in een dramatische nederlaag bij de Provinciale Statenverkiezingen, kan dat de stabiliteit van het kabinet verder verzwakken."