Oud-terreurbestrijder Schoof oefende grote druk uit op MH17-onderzoek
Dick Schoof heeft als nationaal coördinator terrorismebestrijding en veiligheid forse druk uitgeoefend op een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar het optreden van de overheid in de nasleep van de MH17-ramp. Schoof, nu hoofd van inlichtingendienst AIVD, heeft dat onderzoek in alle fases geprobeerd te beïnvloeden en bij te sturen.
Dit blijkt uit documenten die het ministerie van Justitie en Veiligheid openbaar heeft gemaakt. Dat gebeurde na een verzoek van Geenstijl op grond van de Wet openbaarheid bestuur (Wob). RTL Nieuws had deze week inzage in die documenten.
'Te weinig focus'
Het onderzoek van de Universiteit Twente nam het overheidsoptreden onder de loep na het neerhalen van MH17. De nationaal coördinator terrorismebestrijding en veiligheid (NCTV) was verantwoordelijk voor de crisisbeheersing, de regie na de ramp en afstemming met alle betrokken overheidsorganisaties.
Het rapport zou later de NCTV bekritiseren omdat die 'te veel intern gericht' was en 'te weinig focus' had op samenwerking, waardoor 'onnodig' problemen ontstonden. Die problemen varieerden van het te laat krijgen van de passagierslijsten tot de afstemming met mensen ter plekke in Oekraïne. Ook de ambtelijke en politieke besluitvorming werd erdoor gehinderd.
Uit de openbaar gemaakte documenten blijkt nu dat Schoof zich met alle aspecten van het onderzoek bemoeide: met de offerte, met de inhoudelijke focus van het onderzoek, en zelfs met de samenstelling van de begeleidingscommissie. Die taak lag juist bij het WODC, het onderzoekscentrum van het ministerie, dat de leiding had over het onderzoek. Ook wilde Schoof tijdens het onderzoek nog veranderingen doorvoeren. Hij wilde meer begrip voor de 'operationele' kanten waar zijn dienst mee te maken had.
Boos over eindrapport
Ondanks aanpassingen van de hardste concept-conclusies door de Universiteit Twente was Schoof zó boos over het eindrapport, dat hij weigerde de onderzoekers hun rapport te laten toelichten voor topambtenaren. Een eerdere uitnodiging voor de bijeenkomst werd op de valreep ingetrokken.
Het ministerie van Justitie laat weten dat de acties van Schoof 'op eigen titel' zijn gedaan. De NCTV zegt namens Schoof dat afstemming over onderzoeken toen 'de gebruikelijke gang van zaken' was.
WODC onder vuur
Het WODC lag eerder onder vuur doordat de onderzoekers vatbaar bleken voor druk vanuit het eigen ministerie. Zo werden conclusies uit rapporten over softdrugs herschreven op aandringen van topambtenaren van het ministerie.
'Zeer opvallend'
Volgens politiek verslaggever Fons Lambie is het 'zeer opvallend' om te zien hoe intensief de NCTV zich heeft bemoeid met een onafhankelijk onderzoek naar zijn eigen functioneren tijdens de MH17-ramp. "Dit zal in de Kamer zeker tot veel verbazing en gefronste wenkbrauwen leiden. Want het was toch een onafhankelijk onderzoek?"
Het werd volgens Lambie al eerder duidelijk dat ambtenaren van Veiligheid en Justitie te veel politieke sturing gaven aan wetenschappelijke onderzoeken, die eigenlijk onafhankelijk zouden moeten zijn. "Dat is nu dus opnieuw gebeurd, bij een onderzoek naar het functioneren van de overheid bij de crisisaanpak rond MH17."
