Dj Vonneke Bonneke vreest radiostation met kunstmatige intelligentie: 'Beetje eng'

Egbert maakt muziek voor zijn eigen radiozender op basis van kunstmatige intelligentie. Radiovrouw van 2023 Vonneke Bonneke vreest voor haar baan, maar 'AI kan niet tippen aan mij'.

Fake music

Wirtz' radiozender heet HDFM, High Definition Fake Music. Je hoort er onder anderen Baylo Baby met 'Diep', een liedje over een hond met diabetes, en Femke de Vries die met de Backflip Boys over haar hypotheek zingt. De gemene deler: zowel de liedjes als de artiesten bestaan niet echt. Hetzelfde geldt voor de dj's die de boel aan elkaar praten. Hun stemmen, het praatje: allemaal bedacht door AI, in opdracht van Wirtz en zijn vrienden.

Kijk hier de video en oordeel zelf hoe je vindt dat het AI-radiostation klinkt.

"Oh my god", verzucht Vonneke Ritfeld, alias Vonneke Bonneke. De 26-jarige FunX-dj werd begin dit jaar uitgeroepen tot radiovrouw van 2023. "AI kan niet tippen aan mij, dus ik voel me niet persoonlijk bedreigd." Toch vindt ze de snelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie ook eng. "Ik vrees wel een beetje voor mijn baan."

Jeffrey Wirtz raakte naar eigen zeggen een beetje verslaafd aan liedjes maken met kunstmatige intelligentie. "Heel simpel gezegd voer je een zinnetje in en komt er een muziekje uit", legt hij uit. Om de liedjes te schrijven en componeren, gebruikte hij verschillende AI-tools. "Dat is op basis van data die getraind is op bestaande muziek. De bedrijven die daarachter zitten, zijn heel geheimzinnig over welke muziek ze daarvoor gebruiken."

Vervlakking

Veel van de bestaande AI-modellen zijn getraind op basis van op internet gepubliceerde gegevens, legt AI-specialist Harm Teunis uit. "Als daar steeds meer AI-content tussenkomt, gaat AI leren van AI. Dan wordt de kwaliteit slechter, want je krijgt een soort vervlakking." Dat is een nog niet opgelost wiskundig probleem, waarschuwen experts.

Dat geheimzinnige gebruik van muziekdata is volgens menselijke artiesten een groot probleem. Ze zijn bang dat hun muziek en identiteit afgepakt worden door kunstmatige intelligentie. In een brief richten ze zich daarom tot mensen zoals Wirtz. "Ik voelde me wel een beetje aangesproken", geeft hij toe. "Wat wij maken is exact waar zij bang voor zijn."

'Geen nieuwe aanwas'

De ontwikkeling van AI-tools om muziek te maken is ontzettend hard gegaan, ziet Teunis. "Je kunt je favoriete artiest al alles laten zingen wat je wilt." Vonneke Ritfeld snapt de angst van artiesten dus wel. "Het is hun inkomstenbron om iets te creëren wat er nog niet is. Als je daarvoor AI gaat gebruiken, heb je over een paar jaar geen artiesten meer nodig en verdienen ze ook niks meer."

Teunis vindt het moeilijk te voorspellen of artiesten helemaal zullen verdwijnen. "Het wordt gewoon moeilijker om geld te verdienen met muziek maken als artiest. En als er niks te verdienen valt, komt er ook geen nieuwe aanwas bij."

Volgens Wirtz is zijn radiostation geen bedreiging voor artiesten. "Ik ga er niet vandoor met hun creatieve talent, ook al weet ik niet precies waar die AI-modellen op getraind zijn." Zijn populairste liedjes zijn naar eigen zeggen een beetje van AI en een beetje van hem en zijn vrienden. "We passen bijvoorbeeld de songteksten vaak nog aan, dus AI is meer uitvoerend naar onze visie."

Minder inspanning

Als je naar het grotere plaatje kijkt, ziet Ritfeld ook voordelen van kunstmatige intelligentie voor de muziekindustrie. Een platenmaatschappij werkt liever met AI dan met echte artiesten, zegt ze. "Dat kunnen ook echt hele moeilijke mensen zijn, als ik eerlijk ben." Ze doelt op financiële en creatieve wensen van artiesten. "Het kost een label gewoon minder inspanning. Ze typen wat in en krijgen het liedje dat ze willen. Als ik een label was, zou ik dat ook lekker doen."

Zelf maakt ze ook weleens gebruik van kunstmatige intelligentie in haar werk. "Als ik een tekst nodig heb en er even niet uitkom, dan vind ik AI wel handig. Maar ik vind dat achter die tekst op tv en radio toch wel echte mensen moeten blijven zitten."

Wat Wirtz betreft, is er voor de muziekindustrie geen weg terug en zullen artiesten moeten wennen aan AI. "De geest is uit de fles, dus ik denk dat ze te laat zijn. Er gaat een moment komen dat je nep niet meer kunt onderscheiden van echt. Dat zien we al met kunst en ik denk dat dat doortrekt naar de muziekwereld."

Echte luisteraars

Volgens Vonneke Bonneke interesseert het luisteraars niet veel of iets echt of nep is. "Als ik in de auto zit, maakt het mij ook niks uit. Als het maar een leuk liedje is." Toch is het de vraag of fans dit ook op de lange termijn blijven pikken, denkt Teunis. "Naar wiens concert ga je als er geen nieuwe artiesten meer bijkomen omdat ze geen geld kunnen verdienen?" 

Wirtz vindt de opkomst van AI-muziek geen probleem. "AI maakt het mogelijk dat wij met z'n drietjes een radiostation uit de grond kunnen stampen. Muziek maken wordt toegankelijker, want nu kan iedereen dit." Hij ziet het ook aan zijn luisteraars. Die zijn niet AI-gegeneerd, maar echt. Zij sturen zelf ook muziek in voor het radiostation. "Het maakt wat los, dat vind ik tof."