Say cheese! Aantal kaaswinkels gegroeid in Nederland: 'Gevoel van ambachtelijkheid'

Het aantal winkels dat zich specifiek richt op de verkoop van groente en fruit is met 23 procent (2024: 947) afgenomen en er zijn tien procent minder slagers (2024: 2.136). "Een groentewinkel onderscheidt zich met hun basisassortiment minder van een supermarkt dan bijvoorbeeld een kaasspeciaalzaak", duidt sectoreconoom Thijs Geijer van ING. 

"Aan een kaaswinkel kleeft veel meer een gevoel van ambachtelijkheid", vult zijn collega Ward van der Stee aan, hij is sectoranalist bij ABN Amro. De onderzoekers van de bank proberen hiermee te zeggen dat kaas veel meer wordt gezien als delicatesse. Geijer: "Hierdoor zijn de marges vaak ook wat hoger." 

Kaaswinkels profiteren van supermarkt 

Kaaswinkels profiteren juist van de aanwezigheid van een supermarkt in de buurt, terwijl die voor bijvoorbeeld groentewinkels veel meer een bedreiging is, meent een woordvoerder van het Vakcentrum, de belangenvereniging voor zelfstandige winkeliers. "Dan gaan mensen nog even naar de kaasboer om wat op te halen, omdat er bijvoorbeeld visite komt."

"Door de beperkingen in de horeca, zochten consumenten naar alternatieven om thuis van culinaire hoogstandjes te genieten", zegt Patricia Hoogstraaten, directeur van Vakcentrum, over de constatering dat het aantal kaaswinkels vooral in coronatijd toenam. 

Ook het aantal slagerijen daalt. Dat terwijl die ook een 'ambachtelijk verhaal' bij hun producten kunnen vertellen. Over het 'waarom' er nu minder slagers zijn dan in 2014, is geen eenduidige verklaring te geven. Wel komen Geijer en Van der Stee met een aantal plausibel klinkende verklaringen. 

"Er zijn veel meer slagers dan kaaswinkels, waardoor de markt misschien al wat verzadigder is", zegt Geijer. Zo blijkt dus uit de KVK-cijfers dat er 2.136 winkels "in vlees en vleeswaren", ten opzichte van 732 winkels in kaas.  Ook wijst de medewerker van ING op het feit dat vlees vooral in supermarkten wordt gekocht. Ook eist onlineverkoop een prominentere rol op. Hij noemt bijvoorbeeld BBQ-pakketten. 

Toeristen 

Geijer en Van der Stee denken ook dat slagers minder profiteren van toeristen, terwijl die volgens hen bij uitstek zorgen voor klandizie bij kaaswinkels. "En niet alleen in Amsterdam", zegt Geijer.   

Dat meerdere kaaswinkels niet alleen maar kaas verkopen, zou een andere succesfactor kunnen zijn. Geijer: "Je ziet dat sommige zaken bijvoorbeeld ook wijn, noten en vers belegde broodjes verkopen." Dit ziet de woordvoerder van Vakcentrum ook. "De verkoop van kaas wordt vaak gecombineerd die van andere luxeproducten."

Ook moeilijkheden 

Uit de cijfers van de KVK blijkt ook dat het aantal bakkers in tien jaar is toegenomen, van 1.264 in 2014 tot 1.470 dit jaar. Toch is te zien dat de aantallen dit jaar weer wat afnemen. Ook vlakt explosieve groei van het aantal kaaswinkels wat af. 

Vakcentrum benadrukt namelijk wel dat alle voedselwinkeliers, en dus ook eigenaren van kaaswinkels, te maken hebben met moeilijkheden. "Ze lopen tegen gestegen kosten voor energie en lonen en personeelstekorten aan. Ook is het lastig om opvolgers voor de zaak te vinden."