Palestijnen massaal terug naar onleefbaar Noord-Gaza: 'Behoorlijk spannende onderneming'
Het zijn bijzondere beelden die vandaag de wereld over gaan: een stoet van zeker duizenden Palestijnen trekt langs de kust richting het noorden van de Gazastrook. "Een jaar geleden werden deze mensen weggejaagd, en nu zullen ze gaan kijken of er nog iets over is van hun huis."
Wat je ziet is een enorme stoet mensen die langs de kust naar het noorden trekken. Nu de wapenstilstand tussen Israël en Hamas standhoudt, laat Israël mensen terugkeren naar Noord-Gaza. Volgens het mediakantoor van Hamas willen meer dan 600.000 Gazanen terug.
De Netzarim-corridor, een 7 kilometer lange strook aan de kust die het noorden van de rest van Gaza scheidt en die Israël heeft gemilitariseerd, is open. Dit weekend verzamelden zich een mensenmassa op deze kustweg. Zij konden door de Israëlische barrière niet naar het noorden. Maar nu is de blokkade opgeheven, zo is op deze beelden te zien:
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu had laten weten dat Palestijnen weer terug mogen, nadat een geschil over de vrijlating van de Israëlische gijzelaar Arbel Yehud was opgelost.
Zij zou zaterdag worden vrijgelaten, maar ze ontbrak in het groepje dat vrijkwam. Daarom bleef Netanyahu de toegang tot het noorden van Gaza blokkeren. Volgens bemiddelaar Qatar komt Yehud samen met de twee anderen aan het einde van de week vrij.
"Deze mensen zijn het afgelopen jaar steeds verder naar het zuiden gedreven toen de Israëlische invasie in het noorden begon", legt correspondent Pepijn Nagtzaam uit. "Het mag niet volgens het oorlogsrecht, maar het is toch gebeurd. Onder het mom van veiligheid moesten massa's mensen zich steeds weer verplaatsen. Naar Khan Younis, naar Rafah, en naar een klein strookje land dat niet gebombardeerd zou worden. Maar in de praktijk bleek geen van die plekken veilig."
De mensen leefden de afgelopen tijd onder erbarmelijke omstandigheden. "Ze zaten vaak in lekkende tenten, met nauwelijks voorzieningen", zegt Nagtzaam. "Het is winter nu, het weer is slecht. Er is weinig nodig om ziek te worden, de weerstand van mensen is verminderd. Er overlijden zelfs kinderen als gevolg hiervan."
Verwoesting
Dus de mensen willen terug naar waar ze vandaan komen: het noorden van Gaza. Maar de situatie daar is volgens Nagtzaam dramatisch te noemen. "In het noorden is zwaar gevochten, er is veel gebombardeerd. Israël dacht Hamas snel op de knieën te hebben, maar strijders doken toch steeds weer op."
Ziekenhuizen zijn buiten werking geraakt, er is geen elektriciteit en er is een gebrek aan van alles. Bijna alle huizen zijn volgens Nagtzaam verwoest of beschadigd. "Maar mensen gaan toch kijken of er iets van over is, of ze er kunnen verblijven."
Langs de kust is de enige route waar ze te voet doorheen mogen. Er loopt ook een weg door het midden, en daar mogen de eerste auto's langs. "Een Amerikaans, militair bedrijf is door Israël ingehuurd om controles uit te voeren op de voertuigen. Israël wil niet dat er bijvoorbeeld wapens richting het noorden van Gaza gaan."
Annexatie
Het was lange tijd onduidelijk wat er met het noorden van Gaza ging gebeuren. Er waren ook door radicaal-rechtse politici plannen gemaakt om het te annexeren, zodat Israëlische kolonisten erheen zouden kunnen. "Maar als onderdeel van het staakt-het-vuren is toch besloten dat Palestijnen terug mogen", zegt Nagtzaam. "De vraag blijft hoe houdbaar dit is. Je weet nooit of het staakt-het-vuren stand houdt, dus dit is dan ook een behoorlijk spannende onderneming."
Sinds het bestand tussen Hamas en Israël kwamen er in twee rondes in totaal zeven gijzelaars vrij. Israël zegt later deze week Palestijnse gevangenen vrij te laten, sinds het staakt-het-vuren kwamen ongeveer 200 op vrije voeten.
