Afscheidsspeech Biden vol waarschuwingen: 'Zo onheilspellend heb ik hem nog niet gehoord'
In zijn afscheidsspeech sloeg de Amerikaanse president Joe Biden vannacht een toon aan die correspondent Erik Mouthaan nog niet eerder van hem gehoord had. "Biden gaf vaker donderpreken, maar dit keer schetste hij wel een heel donker beeld van Amerika. Er klonken onheilspellende waarschuwingen."
De toespraak van Joe Biden begon vannacht met een vergelijking: het vrijheidsbeeld in New York staat volgens de 82-jarige vertrekkende president symbool voor de Amerikaanse democratie. "Het heeft de tand des tijds doorstaan, en hoeveel stormen er ook voorbijrazen, het vrijheidsbeeld blijft altijd overeind."
Klein clubje superrijken aan de macht
In de twintig minuten die de speech vervolgens duurde, vuurde Biden een heel arsenaal waarschuwingen op het Amerikaanse volk af. De belangrijkste: de Verenigde Staten dreigen volgens Biden 'een oligarchie te worden', waarbij een klein groepje mensen alle macht bezit.
De Democraat waarschuwde voor een 'gevaarlijke concentratie van technologie, macht en rijkdom'. Bekijk zijn belangrijkste uitspraken hier:
"Hij noemde hem niet bij naam, maar iedereen denkt dan natuurlijk meteen aan Elon Musk", zegt correspondent Erik Mouthaan. "De miljardair bemoeit zich met allemaal andere landen en krijgt een belangrijke positie in het Witte Huis."
Aanstaand president Donald Trump wil dat Musk een nieuw ministerie voor Overheidsefficiëntie gaat leiden. De afgelopen weken werd de Tesla-, X- en SpaceX-baas al vaak aan Trumps zijde gezien, zoals in zijn resort Mar-a-Lago.
'Heel negatief'
"Ik ken Biden als een president die altijd de kracht blijft zien van politiek, van onderhandelen en samenwerken. Maar in deze toespraak lijkt hij heel negatief over de toekomst van Amerika", zegt Mouthaan.
Zo zei Biden ook dat het land 'overspoeld wordt door een lawine van desinformatie'. Hij verwees daarmee, zonder de naam van het bedrijf te noemen, naar de beslissing van Meta om op Facebook te stoppen met factcheckers. Ook is de persvrijheid volgens hem in gevaar. Dat alles kan er volgens Biden voor zorgen dat een kleine groep superrijken zijn wil aan het volk oplegt.
'Boodschap zal niet aankomen'
In zijn toespraak verwees Biden naar de afscheidsspeech van oud-president Dwight Eisenhower in de jaren 60. Ook Mouthaan moest aan deze toespraak denken.
"Eisenhower waarschuwde destijds voor de macht van wat hij het 'militair-industriële complex' noemde, de defensiebedrijven." Die zou 'rampzalig' uit kunnen pakken, zei Eisenhower. "Bidens woorden klinken net zo onheilspellend", zegt Mouthaan.
Of Bidens afscheidsspeech veel effect heeft, vraagt Mouthaan zich af. "De boodschap zal niet aankomen, vermoed ik. De helft van het land heeft al niet meer op hem gestemd, Amerika is tot op het bot verdeeld."
Biden stond stil bij wat volgens hem de successen van zijn presidentschap waren. Hij zei dat een recordaantal banen was gecreëerd, de belangrijkste klimaatwet ooit is geïntroduceerd en vuurwapens verder aan banden zijn gelegd.
"De meeste mensen vinden echter dat hij niet de juiste antwoorden heeft op de problemen die spelen", legt Mouthaan uit. "En hij heeft ook niet gehad over de 8 miljoen illegale migranten die tijdens zijn termijn het land binnen zijn gekomen, terwijl veel Amerikanen daar boos over zijn."
'God bless you all'
De komst van Trump betekent ook het definitieve einde van de politieke carrière van Biden. "Na vijftig jaar in het centrum van de macht, geloof ik nog altijd waar dit land voor staat", besloot hij zijn toespraak. "God bless you all."