AfD-leider Alice Weidel heeft radicalisering als speerpunt, maar zit vol tegenstrijdigheden

'Alice für Deutschland', stond er op hartjes die dit weekend werden uitgedeeld op het AfD-partijcongres. Zelf nam Alice Weidel de woorden ook in de mond. Het is een toespeling op 'Alles für Deutschland', legt Akkermans uit: 'Een spreuk uit de nazitijd die heel gevoelig ligt in Duitsland'.

Maar de 45-jarige politica schroomt niet die te gebruiken. Volgens Akkermans laat dat zien hoe Weidel reageert op de kritiek dat haar partij te radicaal is. "Ze speelt ermee en maakt juist een speerpunt van die radicalisering."

Met wind mee waaien

Wiebke Pittlik, hoofdredacteur van Duitslandweb en verbonden aan het Duitsland Instituut, merkt hetzelfde op. "Ook al denk ik wel dat het deels voortkomt uit pragmatisme, omdat de wind in haar partij nu eenmaal die kant op waait. Daar gaat Weidel in mee."

Anderzijds is het ook de politica zelf die deze 'extreme denkbeelden' erop nahoudt, benadrukt Pittlik. Zo noemde ze Adolf Hitler een 'socialist en communist'. Die uitspraak deed ze vorige week in een live-videogesprek met techmiljardair Elon Musk, die zo'n 200.000 kijkers trok op socialmediaplatform X.

Het verbaast niet alleen Pittlik, maar ook AfD'ers zelf. "Zij willen immers zo ver mogelijk bij het onderwerp Hitler en daarmee neonazisme vandaan blijven." Akkermans noemt Weidels uitspraken 'verontrustend'. "Vooral omdat het de partij geen stemmen kost, maar dat het ze juist stemmen op lijkt te leveren en dat is nieuw."

Want de AfD doet het in de peilingen twee keer zo goed als bij de vorige verkiezingen. De partij stevent af op een tweede plaats, wel ruim achter CDU/CSU, maar vóór regeringspartij SPD van bondskanselier Olaf Scholz. Toch is de kans op meeregeren nihil, want geen enkele partij wil met de AfD in zee gaan.

Naast de leuze 'Alice für Deutschland' gebruikte Weidel zaterdag ook de omstreden term 'remigratie', die zelfs binnen de AfD ter discussie staat. Hiermee verwees ze naar een vergaand terugstuurbeleid, legt Akkermans uit. "Niemand mag het land in en iedereen die er al was, moet eruit." Om dat toe te lichten, hield Weidel zich niet in: "Als dat remigratie moet heten, dan heet het maar remigratie."

Vat vol tegenstellingen

Wie naar Weidels thuissituatie kijkt, kan die moeilijk rijmen met haar extreme opvattingen. Zo staat haar strikte migratiebeleid in schril contrast met haar partner uit Sri Lanka, met wie ze notabene in Zwitserland samenwoont.

Omdat die partner een vrouw is, vormt de relatie ook een tegenstelling met Weidels anti-queer uitspraken. Afgelopen weekend ging ze opnieuw tekeer tegen die beweging. "Zo wil ze alle professoren die genderstudies doen ontslaan", zegt Akkermans. "En een collega-politica die transgender is", vult Pittlik aan. "maakt ze publiekelijk belachelijk door haar bijvoorbeeld met de verkeerde naam aan te spreken."

"Een vat vol tegenstellingen," noemt Pitllik de politica daarom. Ook de toenadering tot de Amerikaanse Tesla-baas Musk is tegenstrijdig, zegt Akkermans. Binnen de AfD heerst namelijk flink anti-Amerikanisme en de partij is tegen elektrische auto's. 

Dat Weidel ondanks dit alles toch in gesprek ging met Musk, komt volgens Pittlik door de aandacht die het oplevert, zo vlak voor de verkiezingen van 23 februari. "Daarnaast is ze een gepromoveerd econoom, die wellicht opkijkt naar dit bedrijfskundige genie."

Excuus

Waarom de radicaal-rechtse AfD dan toch heil ziet in deze vrouw vol tegenstrijdigheden, is omdat ze haar als 'excuus' kunnen gebruiken bij beschuldigingen van nazisme en extreem-rechts, stelt zowel Akkermans als Pitlikk. "Dan kunnen ze zeggen: we hebben een lesbische vrouw, kijk hoe open en tolerant we zijn," zegt Pittlik. "Het zijn smoezen om radicaal te kunnen blijven," voegt Akkermans toe.

Hetzelfde geldt voor het feit dat niemand met ze wil regeren. "Ook dat legitimeert radicalisering," zegt Akkermans. "Daardoor hoeven ze toch geen compromissen te sluiten in een regering." Pittlik is het daarmee eens. "Daardoor kan Weidel roepen wat ze wil, ook heel onrealistische dingen, zoals het volledig sluiten van de grenzen."