Miljoenen ogen gericht op eerste en mogelijk enige debat van Harris en Trump, dit moet je weten

1. Waarom is dit debat zo belangrijk?

Dit is de eerste keer dat Harris en Trump met elkaar in debat gaan. Sterker nog, ze hebben elkaar nooit eerder in het echt gesproken. "En dat komt op een cruciaal moment", zegt correspondent Erik Mouthaan. "Want over iets meer dan een week kunnen de eerste kiezers voortijdig gaan stemmen."

En er hangt veel van dit debat af, want het wordt hoe dan ook een nek-aan-nekrace tussen de twee kandidaten. Volgens de peilingen liep de Republikeinse Trump net voor op de vorige Democratische kandidaat Joe Biden. Maar Biden stapte uit de race ten gunste van Kamala Harris. Sinds zij het van Biden overnam, lijkt ze een (kleine) voorsprong te nemen. Harris staat op 48,3 procent van de stemmen, Trump op 47 procent. Mouthaan: "Een excellent moment dus voor een van hen om de dynamiek van de race te veranderen."

Dat debatten ertoe doen bleek in juni al, toen Trump het opnam tegen Biden. Naar aanleiding van dat debat – waarbij Biden een slechte prestatie leverde, verward overkwam en over zijn woorden struikelde – trad hij terug als de Democratische kandidaat.

2. Waarom gaat het vaak over de spelregels van het debat?

Van tevoren was er nogal wat te doen over de regels. Meer dan 30 jaar lang werden de debatten georganiseerd – en de regels bepaald – door een speciale debatcommissie. Maar eerder dit jaar besloten Trump en Biden om die commissie te passeren en zelf een debat te organiseren, met andere regels.

Voorafgaand aan het debat tussen Biden en Trump in juni wilde Biden dat de microfoon van de ene spreker zou worden uitgezet als de ander aan het woord was. "Hij pleitte daar onder andere voor omdat Trump hem tijdens hun eerste debat in 2020 steeds in de rede viel. Dat was volgens Biden afleidend en onfatsoenlijk", zegt Mouthaan.

Maar Harris wilde die regel juist terugdraaien. "Laat ze maar open, zei haar campagneteam, want ze wilden laten zien dat Harris wel met Trumps onderbrekingen om zou kunnen gaan", vertelt Mouthaan. Maar dit keer wilde Trumps team ze juist dichthouden, want die afspraak was nu eenmaal gemaakt.

Uiteindelijk gingen Harris en haar team daar toch mee akkoord. "Maar dat is wel een tegenvaller voor haar, want ze had gehoopt dat Trump onbeschoft over zou komen doordat hij door haar heen zou praten."

Net als tijdens het vorige debat is er geen publiek aanwezig. Verder zullen er pauzes zijn voor reclames, maar daarin mogen de twee kandidaten niet met adviseurs overleggen. Ook mogen ze geen aantekeningen bij zich hebben op het podium.

Bekijk hier onze video over de sfeer bij de Democraten nadat Harris het stokje overnam van Biden:

3. Welke thema's komen aan bod?

Het debat heeft geen vast thema, maar beide kandidaten hebben wel bepaalde onderwerpen die ze graag willen aansnijden omdat ze denken dat ze daar punten mee kunnen scoren bij kiezers.

Het belangrijkste onderwerp wordt waarschijnlijk de economie. De Verenigde Staten kampen met duurdere producten en een toenemend woningtekort. "Trump zal Harris hard aanvallen op het feit dat zij deel uitmaakt van een regering die volgens hem niks heeft gedaan aan de stijgende prijzen", zegt Mouthaan. De inflatie nam toe terwijl Biden aan de macht was, en ligt nu iets hoger dan 3 procent.

Volgens de Democraten komt dat door wereldwijde ontwikkelingen, zoals de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne; volgens Trump komt dat door het beleid van de Democraten. Hij belooft dat hij de energieprijzen zal halveren, al is dat volgens experts zeer onwaarschijnlijk. Uit een enquête bleek dat Amerikanen meer vertrouwen hebben in Trump dan in Harris als het op de economie of inflatie aankomt, al berekenden analisten van Goldman Sachs dat de plannen van Harris de Amerikaanse economie sterker zouden laten groeien dan die van Trump.

Een ander thema waar Trump op in zal zetten is immigratie. Tijdens Bidens regeerperiode zijn acht miljoen migranten de grens met de Verenigde Staten overgestoken. Mouthaan: "Trump zet die migranten neer als criminelen en geeft de schuld aan Bidens beleid."

Harris wil het juist over abortus hebben. Trump koos tijdens zijn regeerperiode meerdere conservatieve hoogste rechters, waardoor het landelijke recht op abortus werd afgeschaft. "Dat betekent dat een op de drie vrouwen nu in een staat woont waar abortus verboden is, of alleen toegestaan tot zes weken," legt Mouthaan uit. Uit een peiling van CNN bleek dat 65 procent van de Amerikanen vóór de nationale abortuswet is, dus voor de vrije keuze van vrouwen.

Biden benadrukte vaak dat Trump een gevaar is voor de democratie. Mouthaan: "Harris doet dat in mindere mate, maar ze zal er wel op wijzen dat hij een veroordeeld crimineel is, en dat zijn aanhangers na de vorige verkiezingen het parlement hebben bestormd."

4. Hoe goed zijn Trump en Harris in debatteren?

Trump heeft veel meer ervaring met debatteren, wat hem een voorsprong geeft. "En hij is televisiemaker geweest, dus hij weet wat werkt," zegt Mouthaan. "Hij is goed in snedige opmerkingen maken. Al zal hij wel minder scherp zijn dan acht jaar geleden." Destijds nam Trump het op tegen Hillary Clinton, die hij versloeg.

Harris heeft nog nooit een presidentieel debat gevoerd, maar is wel openbaar aanklager geweest. "In de Senaat heeft ze een reputatie opgebouwd als iemand die scherpe vragen kan stellen."

Toch staat er Harris nog een flinke taak te wachten volgens Mouthaan. "Mensen weten nog niet goed wie ze is, dus het is zaak om te laten zien waar ze voor staat." 28 procent van de Amerikanen zegt dat ze nog geen goed beeld van haar hebben, terwijl maar 9 procent dat over Trump zegt.

Trump zal daar op inspelen, denkt Mouthaan. "Vijf jaar geleden leek Harris veel linksere standpunten te hebben dan nu, bijvoorbeeld over gezondheidszorg of de immigratiedienst. Trump zal waarschijnlijk zeggen: wie is de echte Kamala Harris?"

Aan de andere kant is dit ook een kans voor Harris – als nieuwe, jonge kandidaat. Volgens Mouthaan wordt het interessant hoe ze zichzelf zal introduceren. "Er hangt veel af van dit debat. Trump zal Harris proberen weg te zetten als onervaren, maar het kan voor haar ook juist een doorbraakmoment zijn."

5. Wanneer zijn de kandidaten tevreden?

Harris wil Trump zover krijgen dat hij iets onaardigs of kleinerends zegt, denkt Mouthaan. Trump noemde haar eerder al een ramp en een communist, en zei dat hij er beter uitziet dan zij. "Als ze zoiets aan hem kan ontlokken kan haar dat helpen, omdat dat kiezers kan herinneren aan kanten van hem waar ze niet van houden."

Trump zal proberen om Harris over te laten komen als onervaren en verward. Online gaan veel video's rond waarin ze lange, warrige verhalen vertelt waarin niet duidelijk wordt wat ze precies zegt. "Als ze verzandt in gezwets, zoals in sommige lange interviews gebeurde, dan is dat winst voor hem."

Harris heeft dan ook geoefend met helder en kort antwoorden. In Pittsburgh heeft ze afgelopen weekend alle mogelijke vragen zorgvuldig doorgenomen met iemand die Trump speelde.

Trump daarentegen zegt dat hij weinig aan voorbereiding doet. "Hij praat met wat adviseurs, en spart tijdens rally's met zijn achterban over wat hij zal gaan zeggen," zegt Mouthaan.

Mouthaan wil vooral letten op hoe de kandidaten overkomen. "Daar zijn ze zelf waarschijnlijk ook voornamelijk mee bezig, want ze weten dat veel mensen maar met een half oog kijken."

Of dit het eerste én laatste debat is tussen Harris en Trump, is niet duidelijk. "Dat zal ook afhangen van dit debat. Wie hier als sterkste uitkomt, wil waarschijnlijk meer debatten. Maar wie verliest, zal zeggen dat dat niet nodig is."