Wereldwijde top bijeen in Davos: vier vragen en antwoorden over het WEF

1. Wat is het WEF?

Het World Economic Forum, gevestigd in de Zwitserse stad Genève, is ontstaan in 1971. De Duitse onderzoeker Klaus Schwab organiseerde in dat jaar de eerste bijeenkomst in Davos: een bijeenkomst voor managers van Europese bedrijven. Een paar jaar later werden ook politieke leiders betrokken bij het forum. Het is inmiddels uitgegroeid tot een platform voor 120 verschillende landen en 1000 grote bedrijven die jaarlijks praten over wereldhandel, economische ontwikkeling, klimaat, sociale kwesties en politieke zorgen.

Hoewel het WEF met name bekend staat om de jaarlijkse bijeenkomst in Davos, is het forum ook de rest van het jaar in bedrijf. Zo organiseert het bijeenkomsten in andere landen en onderzoekt het verschillende economische en sociale kwesties.

Tegenwoordig worden niet alleen regeringsleiders en grote bedrijven uitgenodigd. Ook wetenschappers, startups, niet-gouvernementele organisaties en bijvoorbeeld klimaatactivisten sluiten aan bij de vergadering in Davos. "Het is eigenlijk een soort denktank waar ontzettend veel besproken wordt", legt Henk Volberda uit, hoogleraar innovatie en strategie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is verantwoordelijk voor de verzameling van Nederlandse data voor verschillende WEF-rapporten vanuit het Amsterdam Centre for Business Innovation. "Dat gebeurt in verschillende sessies, vaak met een gespreksleider in een zaaltje."

Maar waar het echt om draait in Davos, zijn de informele gesprekken, achter gesloten deuren en in de wandelgangen, legt Volberda uit. In korte tijd kunnen veel regeringsleiders en ceo's van de grote bedrijven met elkaar spreken. "Het is een efficiënt netwerk van de top van de wereld."

2. Waarom is er zoveel wantrouwen rondom het WEF?

Die informele gesprekken achter gesloten deuren zijn wat het WEF een mysterieus imago geeft. Complotdenkers gaan ervan uit dat het World Economic Forum de wereld bestuurt en deze macht verder wil uitbreiden. Tijdens de coronapandemie schreef grondlegger Klaus Schwab het boek The Great Reset, een pleidooi voor een andere wereldorde na corona, die duurzamer en inclusiever moest zijn. Het pleidooi werd echter geïnterpreteerd door een groep mensen als een manier om de bevolking onder controle te krijgen.

Verder dragen die geheime gesprekken in een luxueus Zwitsers dorp ook niet bepaald bij aan een transparant imago. Maar volgens hoogleraar Volberda zijn zulke gesprekken waardevol. "Soms helpt het om in kleine groepen te kijken naar problemen, kijken wat de belangrijkste barrières zijn."

Ook wordt het World Economic Forum weleens bekritiseerd vanwege een vermeende dubbele moraal. Zo wordt er gesproken over duurzaamheid en klimaat, maar laat het wel ieder jaar zo'n 3000 mensen invliegen naar Davos. Veel van de gasten komen zelfs met een privévliegtuig.

3. Wie komen er naartoe?

Vanuit Nederland gaat er deze week een kabinetsdelegatie richting Zwitserland. Die bestaat uit demissionair minister-president Mark Rutte en de ministers van Defensie, Economische Zaken en Klimaat, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en die voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Ook koningin Máxima sluit een paar dagen aan in Davos.

Nederland is goed vertegenwoordigd binnen het platform. Volberda, die vaker WEF-bijeenkomsten bezocht, zegt: "Nog nooit ben ik daar geen Nederlander tegen het lijf gelopen." Volgens de hoogleraar komt dat doordat Nederland een belangrijk handelsland is met een weliswaar kleine, maar open en internationale economie. "Nederland drijft op export en heeft veel handelsrelaties. Daarnaast zijn natuurlijk veel grote bedrijven in Nederland gevestigd."

Verder zijn er honderden afgevaardigden aanwezig van verschillende landen en bedrijven wereldwijd. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is vandaag geland in Zwitserland om het forum bij te wonen en de oorlog in zijn land te bespreken.

4. Wat staat er op het programma?

Restoring trust, oftewel het vertrouwen herstellen, luidt het devies in Davos dit keer. "Er is polarisatie in de wereld met veel verschillende machtsblokken én er is ook sociale polarisatie", legt Volberda uit. Er is wantrouwen richting overheden en hun beleid. "Voor economische groei is dat een slechte ontwikkeling. Hoe kunnen we dat vertrouwen terugwinnen en hoe maken we het eerlijker en rechtvaardiger?" Dat wordt besproken.

Verder staat het WEF dit jaar in teken van twee oorlogen: die in Gaza en Oekraïne. Zo spreken verschillende leiders over de situatie in het Midden-Oosten en het voorkomen van een verdere escalatie.

Gisteravond, nog voor de start van de bijeenkomst, werd er al gesproken over een vredesplan voor Oekraïne. Naar verwachting praten verschillende landen daar de komende dagen verder over.